Het is pijnlijk, maar onvermijdelijk dat in het namenregister van het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) ook mensen voorkomen die daar misschien niet thuishoren. Met woorden van die strekking reageert minister Eppo Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) op een bericht van De Telegraaf dat in het register ook namen staan van Joodse mensen die in de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord door de nazi's.

"Op de lijst van het Nationaal Archief staan namen van mensen die na de Tweede Wereldoorlog onderzocht zijn, omdat ze verdacht werden van collaboratie met de Duitsers", zegt Bruins. "Er zitten ook dossiers in het archief van mensen waarbij al snel duidelijk was dat die verdenking onterecht was en we weten dat er indertijd bij het opstellen van de dossiers in het archief fouten kunnen zijn gemaakt. Het is daarmee onvermijdelijk dat er op de namenlijst ook mensen staan die juist verzet pleegden tegen de bezetter of zelfs vermoord zijn door de nazi's. Ik kan me voorstellen dat dat in sommige gevallen heel pijnlijk is."

Het namenregister van het CABR is donderdag gepubliceerd op de website van het project Oorlog voor de Rechter. In de index staan namen van zo'n 425.000 mensen die na de Tweede Wereldoorlog zijn onderzocht op collaboratie. Het Nationaal Archief waarschuwt dat niet alle mensen in het register van het omvangrijke oorlogsarchief daadwerkelijk zijn beschuldigd of verdacht van collaboratie. De namenindex is gebaseerd op het kaartsysteem van de bijzondere rechtspleging, meldt het archief op zijn website. "Hier zitten ook kaarten van personen tussen die geen verdachte waren, of beschuldigd zijn, maar toch in het kaartsysteem zijn beland."

Volgens minister Bruins komen dit soort gevallen aan het licht nu de archieven steeds toegankelijker worden. "De komende tijd zetten we daar verdere stappen in, zodat de dossiers achter de namenlijst met alle context makkelijker te raadplegen zijn."

Het CABR zou vanaf deze maand volledig openbaar worden en deels digitaal toegankelijk. Na een waarschuwing van de Autoriteit Persoonsgegevens gaat dat voorlopig niet door. Volgens het Nationaal Archief blijft het omvangrijke oorlogsarchief nu tot 1 januari 2026 beperkt openbaar, wat betekent dat het alleen onder voorwaarden is in te zien.