Meer dan tachtig jaar na de Februaristaking is rancune aan een nieuwe opmars bezig. Dat zei de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema zondag bij de herdenking van de staking in de hoofdstad. "Het is die rancune die een dictator ertoe brengt om een vreedzame democratische activist als Aleksej Navalny te martelen en te vermoorden. Om de Russische burgers die publiekelijk om zijn dood rouwen, op te pakken en vast te zetten."

"Achter de propaganda over de oorlog tegen Oekraïne schuilt de rancune van Poetin. Achter zijn wereldbeeld dat is vervuld van haat tegen Europa, tegen mensenrechten en de vrijheden die we hier sinds de Tweede Wereldoorlog koesteren, schuilt diepe rancune. En laten wij wel wezen, achter de steun voor Poetin buiten Rusland - ook in ons land - schuilt de rancune."

"Als rancune wordt aangejaagd door leiders die bereid zijn de principes van de democratische rechtsstaat opzij te zetten en nietsontziend geweld te gebruiken, dan noemen we dat - ook vandaag - fascisme", zo sprak de burgemeester.

De Dokwerker
De bijeenkomst was zondagmiddag bij het monument De Dokwerker op het Jonas Daniël Meijerplein. Daar dreven de nazi's in 1941 honderden Joodse mannen bijeen en namen ze mee. Met de woorden STAAKT! STAAKT! STAAKT! riep de Communistische Partij Nederland op 25 februari van dat jaar arbeiders op zich te verzetten tegen de razzia. Tienduizenden Amsterdammers sloten zich bij hen aan, en het protest breidde zich uit naar de Zaanstreek, Weesp, Hilversum, Haarlem, Velsen, Utrecht en Muiden. De Duitsers maakten met geweld een einde aan de staking. Daarbij vielen negen doden en meer dan twintig zwaargewonden.

Schrijver Johan Fretz vertelde tijdens de herdenking onder meer over zijn peetoom Bert, die de Holocaust overleefde, en de "heftige politieke discussies" die ze met elkaar hebben gevoerd. "We zijn het lang niet altijd met elkaar eens, maar omdat we zoveel van elkaar houden, zijn we wel altijd verplicht om bij elkaar aan te sluiten voor we ons punt maakten." Dat aansluiten is volgens Fretz "met alle vezels in je lijf en ziel naar de ander toe bewegen en horen wat die zegt". Pas dan is het mogelijk "om een front te vormen tegen nieuwe manifestaties van grove ontmenselijking en wreedheid", zo klonk zijn pleidooi.

Ook de voorzitter van het Comité Herdenking Februaristaking 1941 Jaïr Stranders sprak tijdens de herdenking en spoken word-artiest Benjamin Fro hield een muzikale voordracht. Tijdens het defilé werden bloemen en kransen gelegd.