Op begraafplaats Essenhof in Dordrecht zijn in het verleden kisten geopend waarvan grafrechten nog niet waren verlopen, zonder vergunning en zonder medeweten van nabestaanden, meldt de gemeente woensdag. Dit gebeurde "vanuit de intentie om een oplossing te vinden" voor problemen rond zogeheten keldergraven. Desalniettemin noemt de gemeente de gang van zaken "bijzonder pijnlijk".

Dit is gebleken na onafhankelijk onderzoek naar de situatie in opdracht van de gemeente, waaraan sinds afgelopen zomer is gewerkt. Woensdag is het rapport verschenen en het gemeentebestuur "is geschrokken" van de uitkomsten, laat wethouder Marc Merx weten namens het college.

Het probleem bij Essenhof is dat lichamen in de keldergraven niet volledig vergaan omdat er onvoldoende zuurstof bij de graven kan. Mogelijk gaat het om 1200 lichamen op de begraafplaats, aldus de onderzoekers. Sinds 2013 zijn kisten door medewerkers van de begraafplaats geopend en behandeld met stoffen om de ontbinding te bevorderen.

Nabestaanden zijn tijdens een bijeenkomst op de hoogte gebracht van de onderzoeksresultaten. Het gaat om "de belanghebbenden van dertig graven", aldus de gemeente, die zegt dat dit ging onder begeleiding van Slachtofferhulp. Ze krijgen de mogelijkheid om er "in persoonlijke gesprekken over door te praten".

"Dit is ernstig en had nooit zo mogen gebeuren", aldus Merx over de opgravingen. Ondanks goede bedoelingen is er volgens hem onvoldoende stilgestaan bij de betekenis ervan voor naasten. "Dit soort vergaande maatregelen had nooit zonder hun medeweten of toestemming mogen plaatsvinden. Het beroerde is dat we het niet meer goed kunnen maken, want we kunnen het niet terugdraaien. Dat vind ik vreselijk en daarvoor bied ik namens het college excuses aan."

De gemeente laat weten dat het Openbaar Ministerie (OM) en de arbeidsinspectie op de hoogte zijn gesteld "gezien de ernst van de feiten", maar dat die geen aanleiding zien voor een onderzoek.

Uit de studie is verder gebleken dat medewerkers die de opgravingen deden mogelijk blootstonden aan gezondheidsrisico's, omdat dit wellicht niet op de juiste manier gebeurde. Onderzoeksinstituut TNO doet hiernaar verder onderzoek.

Dordrecht vraagt "landelijke steun" om het probleem rond de keldergraven op te lossen. Het zou algemeen bekend zijn dat ook andere begraafplaatsen in Nederland zoeken naar oplossingen als het gaat om lichamen die niet goed vergaan.