Het Centraal Planbureau (CPB) herhaalt aan de formatietafel bij D66 en CDA de oproep dat de overheid niet nog meer geld moet uitgeven. Directeur Pieter Hasekamp zegt na zijn gesprek met de formerende partijen dat die "keuzes moeten maken. Dat zijn politieke keuzes, maar alleen maar meer van alles, dat gaat niet werken."

Hij waarschuwt dat van extra uitgaven door vorige kabinetten vaak niet veel terechtkwam en dat daardoor de arbeidsmarkt krapper is geworden. "De Nederlandse economie kan maar een bepaalde oploop van uitgaven aan. Op een gegeven moment zullen die uitgaven en inkomsten meer met elkaar in balans moeten komen."

Het planbureau waarschuwde een jaar geleden dat Nederland "dicht langs de vangrail" van de begrotingsregels gaat met de overheidsuitgaven. Het Rijk mag volgens die regels maximaal 3 procent van het bbp meer uitgeven dan er binnenkomt. Die waarschuwing geldt volgens de CPB-directeur nog steeds.

Meer uitgeven aan defensie

Nederland wil de komende jaren fors meer uitgeven aan defensie; daar moet een nieuwe coalitie ook een plan voor maken. Hasekamp verwijst daarvoor naar eerder werk van het CPB: "De doorrekeningen van de verkiezingsprogramma's hebben laten zien dat daar mogelijkheden voor zijn."

Het CDA wil dat het stikstoffonds, voorheen goed voor tientallen miljarden euro's, terugkomt om het langslepende stikstofprobleem te verhelpen. Hasekamp is daar voorzichtig positief over. "Geld reserveren voor zo'n gerichte doelstelling, daar zou een eenmalige impuls relatief goed uit kunnen pakken."

Maandag spraken partijleiders Rob Jetten (D66) en Henri Bontenbal (CDA) met experts over financiën en economie, om te zoeken naar mogelijkheden om te investeren. De huidige begrotingsregels zitten dat vaak in de weg, zei Bontenbal.