De landen van de Europese Unie laten na elkaar te helpen om migranten op te vangen, zegt koning Willem-Alexander in de troonrede. Hij hekelt namens het kabinet de "gebrekkige solidariteit" die de lidstaten aan de dag leggen. "Ieder land moet zijn deel doen."

In zuidelijke landen als Griekenland en Italië komen veel migranten aan, waardoor de opvang daar onder druk komt te staan. De EU overlegt al jaren vruchteloos over een verdeling van deze migranten tussen de lidstaten.

De EU moet ook eensgezind optreden om kansloze asielzoekers en migranten die overlast veroorzaken duidelijk te maken dat zij niet welkom zijn, aldus de koning. "Zo blijft het draagvlak voor een humaan en eerlijk asielbeleid intact."

Een "sterke en eensgezinde" EU is voor Nederland sowieso steeds noodzakelijker, vindt het kabinet. Zeker nu de wereldorde zo in beweging is, oude bondgenootschappen niet langer vanzelfsprekend lijken en opkomend protectionisme en handelstwisten de vrije wereldhandel bedreigen. "Nederland en Europa moeten daarop zelfbewust en met realisme inspelen."

De minister die het buitenlandbeleid onder zijn hoede heeft, Stef Blok van Buitenlandse Zaken, ontbrak in de Ridderzaal. Hij was toch op bezoek bij het Europees Parlement in Straatsburg en kon zo meteen ook optreden als zogeheten designated survivor.

Het kabinet hield dit jaar voor het eerst een minister achter de hand voor het geval de in de Ridderzaal verzamelde regering iets noodlottigs zou overkomen. In dat geval had Blok het landsbestuur op zich kunnen nemen.